Krzyż

Krzyż jest centralnym symbolem chrześcijaństwa, związany z symboliką drzewa życia, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa. Mieści w sobie setki znaczeń, jakie przez wieki pobożne osoby z nim wiązały. Jako bardzo prosty symbol był też używany chyba we wszystkich kulturach, religiach i filozofiach.

Odnalezienie krzyża Święte drzewo krzyża chrystusowego razem z dwoma pozostałymi zrzucono z Golgoty i zasypano ziemią, na górze zaś postawiono świątynie Jowisza i Wenery. 3 wieki później Cesarz Konstantyn Wielki nawrócił się i zezwolił na wyznawanie wiary chrześcijańskiej Jego matka, cesarzowa Helena, będąc już w podeszłym wieku, udała się do Jerozolimy, gdzie odnalazła 3 krzyże. Św. Helena podzieliła krzyż na trzy części, aby ofiarować je głównym ówczesnym ośrodkom chrześcijaństwa: Jerozolimie, Rzymowi i Konstantynopolowi. Z czasem krzyż podzielono na wiele drobnych części. (za: "Nasza Arka")

Gdzie znajdują się relikwie Duże fragmenty krzyża znajdują się w kościele św. Goduli w Brukseli, w bazylice Santa Croce w Rzymie oraz w katedrze Notre Dame w Paryżu. W Polsce cząstki relikwii posiadają m.in. kościół dominikanów w Lublinie i Sanktuarium Krzyża Świętego na Łysej Górze w Górach Świętokrzyskich. (za: "Nasza Arka") Ostatnio w październiku 2002 odnaleziono kolejne relikwie - drzazgi z drzewa cedrowego sprzed 2000 lat. Znalezisko miało miejsce w Bułgarii w czasie wykopalisk na terenie dawnego klasztoru. Znaleziono hermetycznie zamknięty relikwiarz z IX w. Badania dokonano po otwarciu w laboratorium muzeum w Bułgarii

Który krzyż należał do Chrystusa? Gdy na Golgocie znaleziono trzy krzyże, nikt początkowo nie wiedział, na którym z nich umarł Chrystus. Wówczas biskup Jerozolimy Makary nakazał podać kolejno każdy z trzech krzyży pewnej ciężko chorej kobiecie. Gdy dotknęła pierwszego - nic się nie stało. Podobnie przy drugim. Jednak kiedy jej palce spoczęły na trzecim, nastąpiła niezwykła przemiana: kobieta odzyskała siły i została cudownie uzdrowiona. W ten sposób rozpoznano właściwy krzyż. (za: "Nasza Arka")

Symbolika

Poprzez posiadanie czterech końców symbolizował cztery strony świata, cztery wiatry, żywioły, pory roku, temperamenty itp.

W Chinach krzyż kojarzono z liczbą pięć - uwzględniając jego punkt środkowy; symbolizował 5 barw, zapachów planet, a także był symbolem przenikania się "ing" i "jang".

Biorąc pod uwagę dwa ramiona krzyża staje się on symbolem przenikania się dwóch przeciwstawnych dziedzin - np. nieba i ziemi, czasu i przestrzeni.

Rodzaje

Ankh		Egipski krzyż lemniskatyczny. Symbolizuje życie, siły witalne, zapłodnienie ziemi przez niebo. Trzymany przez bogów, królów jest kluczem do królestwa umarłych. Koptowie przejęli go i używają jako symbol życiodajnej siły Krzyża Chrystusowego
Archaniołów		Znany także jako krzyż Golgoty. Jest to symbol posłańców bożych. Archaniołowie mają funkcje opieki nad religią podczas gdy zwykli Aniołowie opieki na ludźmi bezpośrednio.
Celtycki		Popularny symbol irlandzki i skandynawski wieków średnich, obecnie używany na emblematach również w zastosowaniu magicznym. Jest to rozwinięta forma celtyckiego (i nie tylko) znaku - symbolu słońca - który opisany jest jako krzyż słoneczny. (uściślenie nadesłała Nella)
Chrystusa		Jedna z form krzyża nazywana po prostu krzyżem Chrystusa.
Chrystusa 2		Jedna z form krzyża nazywana po prostu krzyżem Chrystusa.
Crux Ansata		Symbol związany z krzyżem Ankh - inne przedstawienie krzyża używanego przez koptów. Jeden z graficznych oznaczeń miedzi w alchemii.
Egipski		Kolejna forma krzyża koptyjskiego (Crux Ansata) wywodzący się oryginalnie z krzyża Ankh.
Ewangelistów		Krzyż poprzez cztery stopnie podstawy reprezentuje 4 ewangelistów.
Św. Filipa		Krzyż apostoła Filipa, który wg legendy był ukrzyżowany w tej pozycji. Występuje na flagach narodowych krajów skandynawskich, z który duńska wydaje się być najstarszą narodową flagą na świecie.
Gamma
Golgoty		Krzyż używany przez członków wielu bractw i licznych rycerzy krzyżowych jako znak herbowy.
Grecki		Ta forma znana była szeroko w prekolumbijskiej Ameryce jak i w dorzeczu Eufratu i Tygrysu ok. 1000 lat przed n. Chr. Związany z symboliką koła, symbolizował siłę, cztery strony świata, i 2 przenikające się formy bądź cztery równosilne wartości. Znany także jako krzyż św. Grzegorza widnieje na flagach Szwajcarii i Grecji - zaadaptowany przez Czerwony Krzyż jako dawny znak kogoś, kto przeszedł tortury.
Grecki 2
Inwokacyjny		Ten znak (często także odwrócony o 90 stopni) stosowany był na oznaczenie niebezpiecznej substancji - np. lekarstwa o nieznanym do końca działaniu i oznaczał "bierz - ale niech Cię Pan Bóg ma w opiece".
Irlandzki		Nazywany obecnie krzyżem celtyckim. Jest to nałożenie celtyckiego (i nie tylko) znaku - symbolu słońca na krzyż co odzwierciedlało głęboką symbolikę Chrystusa jako słońca. (uściślenie nadesłała Nella)
Koptyjski
Kotwiczny
Kotwiczny 2		Ukryty symbol krzyża stosowany w czasach gdy chrześcijaństwo było zakazane.
Ku Klux Klan		Rasistowska organizacja przełomu wieków w USA - Ku Klux Klan (zwalczająca Murzynów i katolików) przyjęła za symbol łaciński krzyż z dodanym znakiem oznaczającym na mapach morskich latarnię morską.
Łaciński		Podstawowa forma krzyża chrześcijańskiego. Początkowo używany z oporami ze względu na negatywne konotacje symbolu ukrzyżowania.
Lotaryński		Często używany w heraldyce i na medalach. Był symbolem Andegaweńskim, wcześniej używany był również przez templariuszy. Z tego powodu wykorzystywany dzisiaj w obrzędach masońskich przy inicjacji stopnia "Rycerz Świątyni".
Łazarza Zdwojony		Przez użycie symbolu trójlistnej koniczyny na końcach ramion związany z symboliką Trójcy Przenajświętszej.
Maltański		Ten rodzaj krzyża używany przez Zakon Maltański stał się bardzo dobrze rozpoznawalny w wielu krajach. Często używany także jako forma szczególnie ważnych odznaczeń państwowych. Osiem końców krzyża symbolizuje osiem cech rycerskich: lojalność, miłosierdzie, hojność, odwagę, honor i chwałę, brak strachu przed śmiercią, niesienie pomocy, wierność Kościołowi. Krzyż był również znaleziony wśród znaków templariuszy. Inauguracja tego krzyża odbyła się w 1118 r. przez 8 rycerzy, którzy w obecności patriarchy Jerozolimy przysięgli bronić pielgrzymów podróżujących do świętego miasta.
Mantuański		Jest używany w niemieckim orderze żelaznego krzyża. Order ten był opracowany przez Króla Fryderyka Wilhelma III Pruskiego w 1813 r., aby odznaczyć ludzi walczących w kampanii przeciw armii Napoleona. Krzyż używany przez marynarkę niemiecką. W czasie I wojny światowej był symbolem okrętów i samolotów wojennych. Potem związany był z ruchem faszystowskim np. we Francji. Używany także na flagach portugalskich w czasie sympatyzowania z faszyzmem - aż do 1974r.
Naudh		Znak w nordyckim alfabecie runicznym, oznacza miłosierdzie.
Nieskończoności
Ostry		Symbol używany przez niektóre bractwa i na niektórych herbach.
Palestyński		Używany pierwotnie w czasach, gdy Jerozolima była zdobywana przez wyprawy krzyżowe.
Peruwiański		Peruwiański krzyż słońca, związany z Inkaskim znakiem słonecznym.
Papieski		Potrójny symbol papieski jako najwyższego kapłana, nauczyciela i pasterza.
Patriarchalny Arcybiskupi, Caravaca		Krzyż ten zwany jest krzyżem choleryczny, gdyż był stosowany na oznaczenie zarazy (w Polsce często o dwóch równych poprzeczkach, jak krzyż inwokacyjny). Wywodzi się z miasta Caravaca.
Podwójny
Prawosławny		Pierwotnie użyty przez bizantyjskiego artystę na znak dezintegracji cesarstwa rzymskiego przez Gotów. Przyjęty przez Kościół prawosławny - gdzie dodatkowe ramiona symbolizują dwóch łotrów z których jedne nawrócony poszedł do nieba, drugi do piekła. Symbol związany również ze św. Andrzejem, który był torturowany na krzyżu o ukośnym ramieniu. - św. Andrzej jest jednym z ważniejszych świętych prawosławnych. Związany także z historią ukrzyżowania gdzie nad głównym ramieniem był umieszczony napis, a stopy Chrystusa oparte były o podstawkę, która była ukośna ponieważ na pierwszych ikonach Chrystus jest przedstawiany jako mający jedną nogę krótszą - być może wiąże się to z historią Całunu Turyńskiego.
Prawosławny 2		Wariant krzyża prawosławnego ale także i krzyża papieskiego.
Runiczny		Istnieje kilkadziesiąt znaków runicznych związanych z krzyżem. Znane są one z kamieni, grobowców, kopców.
Rzymski święty
Słoneczny		Azjatycki i germański symbol słońca. Symbol pisany na drzwiach oznaczający "Tutaj żyją dobrzy ludzie". Jako krzyż wpisany w krąg wyraża szczególny związek nieba i ziemi. Symbol punktu środkowego, wyrównanie cech aktywnych i biernych w charakterze człowieka doskonałego. Znany również w Ameryce przedkolumbijskiej jak i w całym basenie Morza Śródziemnego od co najmniej 3500 lat. W chrześcijaństwie znany również jako krzyż konsekracyjny.
Słowiański Ręce boga		Słowiański symbol boga. Często występujący w okręgu, lub w powiązaniu z symbolami bogów Swaroga i Swarożyca (swastyka).
Strzałkowy		"tutaj żyją dobrzy ludzie"
Strzałkowy 2		"tutaj żyją dobrzy ludzie"
Swastyka		Bardzo stary symbol znany już 3000 lat przed n. Chr. z dorzecza Eufratu, a potem także z Indusu, Troi itd. Używany także przez Greków Celtów i przez plemiona Germańskie. Stąd został zaadaptowany przez hitlerowców w czasie II wojny Światowej - tym bardziej że znane były związki Hitlera z okultyzmem, który także używał tego znaku. Hitlerowcy używali go obróconego o kąt 45 stopni. Ale wcześniej używały go w Europie różne formacje jak np. siły powietrzne Finlandii w czasie I wojny światowej. Aż do czasów Hitlera symbol miał wiele pozytywnych znaczeń - opieki Bożej, zwycięstwa, szczęścia....
Swastyka 2		Inne przedstawienie swastyki- W średniowiecznej Japonii był to symbol szczęścia i ochrony przez złymi mocami. Nosił on tam nazwę "manji". Popularne przedstawienie swystyki jest błędnym przestawieniem tego znaku, który oryginalnie był lewoskrętny.
św. Andrzeja		Święty Andrzej był torturowany na krzyżu o tym kształcie.
św. Antoniego krzyż Tau		Św. Antoni uznawał go za znak szczególnie silny przeciw demonom. Znak semicki symbolizujący wiarę, że Chrystus został ukrzyżowany na krzyżu o takiej właśnie formie. Dzisiaj używany przez Franciszkanów jak krzyż Tau
św. Jana
św. Jerzego		Pierwotna forma krzyża ujednolicona obecnie z krzyżem greckim. Św. Jerzy był rzymskim chrześcijańskim oficerem, który przybył do Lidii, gdzie odkrył, że ludzie byli terroryzowani przez smoka. Wg legendy smok pożerał dziewice i właśnie miał to zrobić z córką króla. Jerzy zabił smoka, co spowodowało cykl następstw, które zakończyły się przejściem króla na chrześcijaństwo. Św. Jerzy stał się patronem wypraw krzyżowych, stąd krzyż ten stał się podstawą wielu orderów. W alchemii znak ten symbolizował arszenik.
św. Piotra		Św. Piotr został ukrzyżowany głową w dół czego domagał się, gdyż uważał się za niegodnego takiej samej śmierci jak Jezus.
Święty Laskowany
Widlasty
Wosk		W alchemii oznaczenie wosku lub oleju.
Złodziejski Widlasty Łotrów		Symbol ten nawiązuje do dwóch złoczyńców, którzy ukrzyżowani byli obok Jezusa.

Polemika

Krzyże w instytucjach publicznych to przejaw nietolerancji, i prześladowania inaczej wierzących lub niewierzących.

Dlaczego ateista domaga się zdjęcia krzyża wiszącego na ścianie państwowej instytucji? Neutralnemu ateiście nie powinien przeszkadzać krzyż. Jeśli bowiem nie wierzy w Chrystusa, krzyż jest dla niego obojętnym, zwykłym przedmiotem, takim jak tablica, godło, stół, biurko. Co najwyżej może śmiać się pod nosem ze swych "zabobonnych", wierzących przyjaciół i ich dziwactw. Emocjonalne zaangażowanie w wojnę z krzyżami dowodzi, że krzyż nie jest dla niego obojętny. Potwierdza, że niewiara w Boga jest formą wiary, ale wiary w nieistnienie Stwórcy. Nasuwają się analogie pomiędzy jego reakcją na krzyż, a barwnie opisywaną w literaturze reakcją diabła na święconą wodę. Nie może nań patrzeć, bo wzbudza w nim odrazę i odbiera "moc".
Kwestią czasu jest pojawienie się "pożytecznych idiotów" nawołujących do zdejmowania krzyży w prywatnych domach ze względu na ateistycznego listonosza, hydraulika, elektryka, glazurnika. Przejawem nietolerancji będą też krzyże w Kościołach - odwiedzają je przecież ateistyczni miłośnicy sztuki. Niektórzy katolicy noszą medaliki na szyi narażając "neutralnych" na wzrokowe oddziaływanie wizerunku Chrystusa, co może razić ich poczucie "neutralności". A w końcu i działalność charytatywna Kościoła też w jakimś sensie jest przykładem "nietolerancji". Taka działalność jest formą "kłamliwej" propagandy kościelnej, walczącej z ugruntowującym się coraz powszechniej przekonaniem, że "niewierzący" również potrafią być dobrzy. Czynienie dobra pod sztandarami Kościoła może prowadzić do błędnego przekonania, że Kościół ma patent na dobre uczynki, a to jest namacalnym przejawem klerykalizacji życia publicznego!
Nie mówiąc już o Kościołach stojących w samych centrach miast, co jest szczytem chrześcijańskiej, ale i muzułmańskiej (meczety), i żydowskiej (synagogi) nietolerancji. Uwaga! Pod pozorem walki z katolicyzmem lewica uprawia więc zakamuflowany antysemityzm! (Przedruk ze strony BATMAN - Czarne strony Kościoła)





Nasze materiały
** Czy potrzebna jest obrona krzyża - art. ks. W. Kulbat