Wigilia, Boze Narodzenie

Zwyczaj wywodzi się z XV wieku z Niemiec. Przeniósł się do większości krajów Europy Północnej - w XIX wieku trafił do Polski. Symbolizuje Drzewo Życia. Nie jest to tradycja pogańska jak chcą niektórzy, lecz adwentowy zwyczaj ustawiania w przedsionku kościoła drzewka zwanego rajem, co nawiązywało do tradycji że krzyż Chrystusa został wyciosany z drzewa ściętego w raju. Na choince zawieszano jabłka i świeczki - symbol życia i boskiego światła a na czubku stawiano gwiazdę. W Polsce, bardzo szybko włączano ozdoby, postacie symbolizujące wydarzenia historyczne, symbole wiary, patriotyzmu. W okresach zaborów i wojny realizowała też ważne zadania edukacyjne.
Kolorowe szklane bombki wyparły z czasem misterne, ręcznie wykonywane ozdoby. Było to na rękę tak hitlerowcom jak i komunistom, jako przyczynek do spłycania polskiej kultury, tradycji, poczucia przynależności do pewnej historii. Obecnie stanowią po prostu ozdobę, ale wiele osób powraca do tradycji umieszczania na choince symboli najważniejszych zdarzeń z życia, historii, kultury, wiary - a co najważniejsze - wykonanych własnoręcznie. Odżywa także zwyczaj darowania takich ozdób jako drobnych upominków przedświątecznych.

Kolędy

Wigilijne zabawy we "wróżenie"

Post

W tradycji polskiej Wigilia przed Bożym Narodzeniem zajmowała miejsce szczególne. Post w ten dzień jest tradycją niemal wyłącznie polską. Spożywanie mięsa w ten dzień nie jest jednak grzechem. Ostatnio zostało to wyraźnie podkreślone przez konferencję Episkopatu Polski. Nie oznacza to, że w Wigilię trzeba jeść mięso. Tradycja postu ma swoje głębokie uzasadnienie. Od wieków dzień poprzedzający ważniejsze święta poświęcało się na duchowe przygotowanie. Zalecaną praktyką był często post. Jezus pościł przed ważnymi wydarzeniami, ale też i krytykował tych którzy z postu czynili obłudę. Ważne jest więc aby post wynikał z faktycznej chęci przygotowania, najczęściej połączonego z modlitwą, kontemplacją, a nie z obłudnej, nierozumianej tradycjności. Brak nakazu postu ma również znaczenie praktyczne dla tych którzy pracują i często mieli by trudności ze zrealizowaniem takiego zalecenia.

Potrawy

Wigilia w innych krajach

Anglia - Wigilii praktycznie nie ma. W 1 dzień Świąt spożywa się pieczonego indyka z nadzieniem z szałwi i cebuli, pieczonymi ziemniakami, brukselką, w sosie borówkowym.
Austria - W wigilię spożywa się karpia albo kaczkę (głównie Karyntia), proste ciasto, pieczone kasztany, migdały, pierniki, wino z korzeniami. W niektórych regionach jest zwyczaj spożywania potraw na zimno. Znany jest także zwyczaj podobny do kolędników. W niektórych miastach na rynku śpiewa się razem kolędy.
Belgia - Nie pości się. Kolacje wigilijną często zamienia się na śniadanie świąteczne w ... restauracji. Danie tradycyjne to indyk z puree kasztanowym i borówkami, kaszanka bożonarodzeniowa z rodzynkami.
Boliwia - W wigilię święci się własnoręcznie wykonane figurki. Po poświęceni bawi się całą noc.
Dania - W wigilię spożywa się pieczoną kaczkę a na koniec ryż z owocami w miseczkach, w których w jednej jest migdał. Osoba które dostanie tą miseczkę dostanie dodatkowy prezent. W Danii bardzo popularne są flagi duńskie, którymi przystraja się również choinkę. Całość jest świętem świeckim.
Filipiny - Cały adwent przystraja się domy i ulice. Odprawia się nowennę a w ostatni jej dzień przedstawia się żywą szopkę.
Francja - Najważniejszy jest obiad świąteczny. Spożywa się pasztet z gęsiej lub kaczej wątróbki, ostrygi, wędzonego łososia, ślimaki, indyka lub koguta faszerowanego kasztanami albo truflami.
Holandia - Postu, wigilii, prezentów - nie ma. Jest pasterka - jedyna Msza w roku gdzie kościoły są pełne. Śpiewa się kolędy i dekoruje choinki. Bardzo ważne jest pisanie, wysyłanie i wystawianie otrzymanych kartek
Kamerun - Jest to okres prac rolnych (wakacje), przy których pomagają dzieci, jednak w wigilię mają wolne, palą ogniska, czytają pismo, odmawiają modlitwy i śpiewają.
Kolumbia - Świętowanie rozpoczyna się 8 grudnia, od kiedy przystraja się krzewy lampkami i ozdobami. Nie ma prezentów. 17 grudnia rozpoczyna się nowenna, po której dzieci otrzymują leguminę z bakaliami i małe ciasteczka. Nie ma zwyczaju prezentów, opłatka, wieczerzy wigilijnej ale po ostatnim nabożeństwie nowenny świętuje się do rana.
Litwa - Podobnie jak w Polsce zachowuje się post, a nawet łamie się opłatkiem
Meksyk - Ciekawym zwyczajem jest zawieszanie pod sufitem kubeczków, w których czasem jest prezent, a czasem piasek. Święta przeżywa się bardzo religijnie.
Niemcy - Kiełbaski, sałatka kartoflana. W 1 dzień Świąt - pieczona gęś.
Słowacja - Jest wigilia, opłatek (z czosnkiem), orzechy, z których wróży się zdrowie, jabłko, z którego się wróży, czy wszyscy się za rok spotkają. Spożywa się zupę z kiszonej kapusty z grzybami lub z suszonych jabłek i soczewicy, karpia, sałatkę ukraińską z burakami i innymi warzywami, ciastka z makiem lub twarożkiem tzw. bobalki.
USA - Postu nie ma, pasterki nie ma, dzielenia się opłatkiem nie ma. Jest tylko pieczony indyk na świąteczny obiad a wcześniej szał zakupów prezentów, bogato okraszony postaciami "świętego klausa".

Jak zwykle daje się zauważyć banalizowanie świąt i znaczenia religijnego przez kraje Europy, szczególnie te o podłożu protestanckim, a także ogromną komercjalizacje w USA.

Życzenia bożonarodzeniowe w 333 językach

Wigilijne przysłowia

** Jeśli nie odlecą ptaszki do Michała, do Wigilii zima nie nastąpi trwała.
** od Łucji do wigilii patrz na dni o przyszłym roku powiedzą Ci
** Święta Barbara po wodzie, Boże Narodzenie po lodzie
** Święta Barbara po lodzie, Boże Narodzenie po wodzie
** Jak w Wigilię z dachu ciecze, jeszcze się zima długo się powlecze.
** Gdy w Narodzenie pogodnie, będzie tak cztery tygodnie.
** Boże Narodzenie po lodzie, Wielkanoc po wodzie
** Gdy w dzień Adama i Ewy mróz i pięknie, zima wcześnie pęknie.
** W dzień Adama i Ewy daruj bliźniemu gniewy
** Jakiś w Wigilię, takiś cały rok.
** Zielone Boże Narodzenie, biała Wielkanoc.
** Na Boże Narodzenie weseli się wszystko stworzenie.
** W Boże Narodzenie słonko świeci, tak i tydzień zleci
** Pogoda na wigilię Narodzenia, do Nowego Roku się nie zmienia.
** Wigilia jasna, święty Jan ciemny, obiecują rok przyjemny.
** Gdy w Narodzenie Pana pogodnie, będzie tak cztery tygodnie.
** Gdy w Boże Narodzenie pola są zielone, na Wielkanoc będą śniegiem przywalone.
** Jak się Adam z Ewą zgłosi, tak się koniec grudnia nosi.
** Na Adama i Ewy, dobre bydłu i plewy.
** Słota w dzień Adama i Ewy, zabezpiecz od zimna cholewy.
** Adam i Ewa pokazują, jaki styczeń i luty po nich następują.
** Gdy w dzień Adama i Ewy mróz i pięknie, zima wcześnie pęknie.
** Na Pasterkę po wodzie, Alleluja po lodzie.
** Koło Ewy, noś długie cholewy.
** Jeśli w pierwszy dzień po Narodzeniu dopiekało, będzie zima długo białą.
** Gdy choinka tonie w wodzie, jajko toczy się po lodzie.
** Gdy pola zielone, jak się Chrystus rodzi, Wielkanocnym Świętom śnieg pewnie zaszkodzi.
** Jaka pogoda w dzień Bożego Narodzenia, taka też będzie od Ignacego (01.02) po Szymona umęczonego (18.02).
** W jakim blasku Bóg się rodzi, w takim cały styczeń chodzi.
** Boże Narodzenie po lodzie, Wielkanoc po wodzie.
** Gdy na Gody bardzo biało, wiosną śniegu jest niemało.
** Gdy na Gody leży śnieg srogi, to na Wielkanoc zielone odłogi.
** Gdy w pełni księżyca Gody przypadają, łagodną resztkę zimy z tego wysnuwają.
** Gdy w Boże Narodzenie pola są zielone, na Wielkanoc będą śniegiem przywalone.
** Gdy w Narodzenie Pana pogodnie, będzie tak cztery tygodnie.
** Jeśli pola zielone, gdy się Chrystus rodzi, Zmartwychwstaniu śnieg z deszczem przeszkodzi.
** Na Boże Narodzenie masz lutego widzenie.
** W Boże Narodzenie bardzo biało, wiosną śniegu jest niemało.
** W Gody słonko świeci, tak i tydzień zleci.
** Z których stron w Gody wiatry się głoszą, stamtąd do Jana (27.12) deszcze przynoszą.
** W Boże Narodzenie dnia przybywa na kurze stąpienie.
** Jeśli w polu czarno, gdy się Chrystus rodzi, to będzie biało na lanie, kiedy Chrystus zmartwychwstanie
** Jeśli w Gody zielono, to na Wielkanoc śniegu będzie za kolano
** Jeśli dzień wigilijny pogodny, roczek będzie urodny
** Jak w Wiliję gwiazdy świecą, kury dobrze jajka niesą
** Jaka Wigilia, taki styczeń
** W jakim blasku Bóg się rodzi, w takim cały styczeń chodzi

Nasze materiały
*** Życzenia bożonarodzeniowe w 333 językach

Wykorzystane materiały
** Boże Narodzenie - serwis Opoki
** www.wigilia.pl

Wigilia, Boże Narodzenie

Wigilia

Jaka data?

Zwyczaje